Deniz Kilislioğlu

Rus ve Ukraynalı heyetler nihayet cuma günü İstanbul’da buluşabildi; ancak tarafları bir araya getirmek hiç kolay olmadı. Dünkü yazımızda saat saat yaşanan muammayı aktarmıştık. Cuma gününün programı ancak Perşembe gecesi geç saatlerde belli oldu. Bu plana göre önce 10:30’da Türkiye-Ukrayna-ABD heyetleri buluşacaktı, ardından da Rusya-Ukrayna-Türkiye… Ama bu akış gün içinde kaydı. Araya Rusya-ABD ikili görüşmesi girdi. Rus heyet başkanı Vladimir Medenski, ABD heyetinin kaldığı otele gitti. Dolmabahçe görüşmesine kendi heyetinden ayrı geldi. Rus ve Ukraynalı yetkililerin buluşması 13.30’u buldu.

Simultane çeviri 

İki saate yakın süren toplantının dikkat çeken noktalarından biri çevirmen kullanılmasıydı. Aslında Rusça konuşulduğunda iki taraf da birbirini anlayabilecekken, Ukraynalıların ısrarı sonucu simultane tercüman ile müzakereler sürdü.  Ama bu bile taraflar arasında medya üzerinden bir atışmaya sebep oldu. Ruslar, ‘toplantı dilinin Rusça olduğunu’ duyurdu,

Rusya ve Ukrayna perşembe günü İstanbul’da o beklenen görüşme için bir araya gelemedi ama İstanbul baş döndürücü bir muammaya şahit oldu. Sahada çatışan taraflar, perde arkasında diplomatik bir savaş yürütürken, o mücadeleyi bir de basın üzerinden yürüttü.  

Çarşamba gecesi Vladimir Putin ‘görüşmenin liderler düzeyinde olmayacağını’ ilan etti, İstanbul’a gidecek heyete onay verdi ve Kremlin saat 23.00’te internet sitesinde heyet listesini yayınladı. Perşembe sabahı saat 08.00’de bu kez Rus ITAR Tass haber ajansı Ukrayna ile müzakerelerin 10.00’da başlayacağını duyurdu. Konuştuğum Ukraynalı yetkililer, ‘Saat 10.00 için planlanmış bir görüşme yok.’ dedi. Özetle sabah saatlerinde hala Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin kararı bekleniyordu.  

Ruslar otelde  

ITAR Tass’ın geçtiği bu bilgiden sonra yerli ve yabancı iki yüze yakın basın mensubu Dolmabahçe’deki eski Başbakanlık ofisinin olduğu bölgeye akın etti, ancak Dolmabahçe

ABD Başkanı Donald Trump, 13-16 Mayıs tarihlerinde Körfez ülkelerini kapsayan bir tura çıkıyor. Papa Françekso’nun cenazesine katılmak için gittiği Roma’yı saymazsak -ki bunu ayrı değerlendirmek gerekiyor- ABD başkanlarının ilk yurt dışı ziyaretlerini Kanada veya Avrupa’ya yapma teamülünü ikinci döneminde de bozdu. Birinci döneminde olduğu gibi ilk durağı yine Suudi Arabistan.

Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de ekleneceği tur, ABD Başkanı’nın öncelikli odağının ekonomi olduğunu kanıtlıyor. Derdi gerçekten diplomasi ve bölgeye barış getirmek olsaydı İsrail’i, Filistin’i ya da iki ülke arasında ateşkes için kesintisiz çalışan, bölgenin en önemli ülkelerinden Mısır’ı da programına dahil ederdi. Belli ki amacı ekonomik kazanımlarla bu ziyareti tamamlamak.

Tura dair iddialar

ABD Başkanı Trump, Pazartesi çıkacağı tura dair beklentiyi şu sözlerle yükseltti:

“Çok ama çok büyük bir duyuru yapacağız, ne olduğunu söylemeyeceğim ama çok olumlu olacak. Çok önemli bir

Pakistan ile Hindistan arasındaki Keşmir gerilimi tırmanıyor. Hindistan, kontrolündeki Cammu Keşmir bölgesinde 28 kişinin hayatını kaybettiği Pagalham saldırısından Pakistan’ı sorumlu tutuyor, Pakistan ise iddiaları reddediyor. İslamabad, bu saldırının bir ‘sahte bayrak’ operasyonu (gizli örgütlerin halkı kışkırtmak için yapılabileceği eylemler için kullanılır) olabileceğini iddia ederken, Hindistan’ın kendisine saldıracağına dair ‘güvenilir’ deliller olduğunu söylüyor. 

İki ülke arasındaki gerilimin bölgesel, daha sonra da küresel bir savaşa dönüşmesi büyük endişe kaynağı olsa da soru şu: Pakistan ve Hindistan çatışma riskini göze alabilir mi? Sanmam. Bu, iki bölgesel gücün arkasındaki süper güçlerin yani Çin ve ABD’nin de göze alabileceği bir ihtimal olarak durmuyor. En azından bu aşamada... Bu sebeple hem Washington hem Pekin tansiyonun düşürülmesi için dengeli açıklamalar yapıyor. 

Hindistan’ın Çin politikası 

Dünyanın en büyük 5.

Yemyeşil bir bitki örtüsü, sarp dağlar aşarak alınan bir yol. Vadi boyunca kıvrılarak uzanan Cehlem nehri ve keskin virajlarla zorlu bir yolun ardından ulaşılan bir güzellik… Babür Hükümdarı Cihangir Şah’ın dizelerinde bahsettiği ‘yeryüzünün cenneti: Keşmir.

İngilizlerin çekilmesinden sonra Hindistan ve Pakistan burayı 78 yıldır paylaşamıyor. Dünya da son 30 yıldır bu gerilimi diken üstünde izliyor. Bunun sebebi iki komşu ülkenin nükleer silah gücüne sahip olması.

Bölge bugünlerde yine gergin. Sebebi, Hindistan idaresindeki Cammu Keşmir’in Pahalgam bölgesinde Hint turistleri hedef alan ve 26 kişinin öldüğü saldırı. Yeni Delhi, saldırının arkasında Pakistan olduğunu iddia ediyor, İslamabad suçlamaları reddediyor. Sınırlar kapatıldı, 70 yıllık ‘İndus Su Antlaşması’ askıya alındı. Bölgede tansiyon yüksek.

6 yıl önce

Bu tip gerginlikler bölge için yeni değil. İki ülke tarihte sekiz kez savaşın eşiğine geldi. Son olarak Şubat 2019’da Hint konvoyuna yapılan saldırıda 44 asker

Geçen hafta Antalya’da yapılan Diplomasi Forumu’na 148 ülkeden 19 devlet ve hükümet başkanı katıldı. Biz gazeteciler gündem sebebiyle daha çok Suriye, Ukrayna, Filistin gibi savaş bölgelerinden gelen isimlere odaklandık. Forumun koşuşturmacasında bir hanımefendi ile denk geldik ve yaptığımız kısa sohbette kendisi küçük ülkelerinin seslerini duyuramamasından yakındı, basının da kendilerine yer vermemesine sitem etti. Haklıydı…O kişi, Saint Kitts ve Nevis Fahri Konsolosu Gönül Eken’di. Kendisini daha sonra aradım ve Karayipler’deki bu küçük ada ülkesinin duyulmayan sesine geç de olsa kulak verdim. Sorunları tahmin ettiğimizden çok daha büyük.

52 bin nüfuslu ülke

Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, Karayipler’de iki adadan oluşan bir ülke. Yüzölçümü 260 kilometrekare. Nüfusu 52 bin! Amerika kıtasının en küçük ülkesi olan St. Kitts’te kişi başına düşen gelir 25 bin dolar. Ülke ekonomisi turizme, tarıma ve hafif imalat sanayisine dayanıyor. Ağırlıklı

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin 22 Ekim’de başlattığı süreçte gözler hâlâ toplanması beklenen PKK kongresinde. İmralı’dan gelen ‘Silah bırakma ve örgütü lağvetme’ çağrısı sonrası bu kararın ne zaman alınacağı hala netleşmedi. Bu ay içinde kongrenin toplanma ihtimalinden bahsediliyor ama Kandil ‘güvenlik garantileri’ sağlanmadan adım atmıyor.

Süreç olumlu ama bir o kadar da kritik bir dengede ilerlerken hem Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nin hem de Irak merkezi yönetiminin pozisyonu büyük önem taşıyor. Bu hafta Antalya Diplomasi Forumu’nda Irak’ın Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ile konuştum.

Bugün Bağdat’ta Dışişleri Bakanı olarak görev alsa da Fuad Hüseyin uzun yıllar Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nde danışmanlık yapmış, Barzani ailesi ile bölge politikalarına yön vermiş tecrübeli bir siyasetçi. Fuad Hüseyin ile tanışıklığımız 2010 yılına dayanıyor. Türkiye’nin 2013 yılında çöken sürecini de başından itibaren takip

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun bu hafta Macaristan’a yaptığı ziyaret epey tartışma yarattı. Macaristan Başbakanı Victor Orban’ın, on binlerce Filistinliyi saldırı emirleriyle katletmiş, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin hakkında tutuklama kararı çıkardığı bir ismi ülkesinde ağırlaması tepki çekti. Pek çok ülkeden ve insan hakları örgütünden Orban’a “Mahkemenin kararını uygulayın, ülkenize ayak bastığında Netanyahu’yu tutuklayın!” çağrısı geldi. Macar hükümeti bu çağrılara kulak tıkadığı gibi Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taraf olmaktan çekileceğini duyurdu.

Tüm bu yaşananlar, Orban ve Netanyahu’nun geçmişten gelen dostluğunu bilmeyenler için şaşırtıcı oldu. Oysa 2005 yılında Orban henüz muhalefette, Netanyahu ise Maliye Bakanı’yken başlayan kişisel tanışıklık, 2010’lu yıllarda iki ismin partilerinin - Fidesz ve Likud’un – ‘anti-Soros’ ittifakında buluşmasıyla pekişmişti. Milyarder iş insanı George Soros’un Yahudi asıllı olduğu